bereikbaarheidswaarde

Bereikbaarheidswaarde is een maatstaf die in de Nederlandse ruimtelijke planning en transportanalyse wordt gebruikt om uit te drukken hoe goed een locatie bereikbaar is voor mensen, diensten of goederen via het bestaande vervoersnetwerk en de aangeboden dienstenniveaus. De waarde kan betrekking hebben op de bereikbaarheid van een gebied voor inwoners (herkomstpunt) of op de bereikbaarheid van voorzieningen voor gebruikers (bestemmingspunt).

Berekeningen berusten doorgaans op netwerk-analyses en GIS-data, waarbij factoren zoals reistijd, kosten, dienstfrequentie en betrouwbaarheid worden meegewogen. Veelgebruikte benaderingen zijn zwaartekrachtmodellen (gravity models), waarbij de aantrekkingskracht van een bestemming afneemt met toegenomen impédance en toeneemt met de grootte of aantrekkingskracht van de bestemming; en cumulatieve mogelijkheden (cumulative opportunities), waarbij het aantal bruikbare voorzieningen binnen een bepaalde reistijd wordt geteld. De uitkomst kan als index worden gepresenteerd of als concrete waarden zoals reistijden of kosten. Normalisatie maakt vergelijking tussen gebieden mogelijk.

Toepassingen en doelstellingen omvatten het ondersteunen van investeringsprioriteiten, het evalueren van beleidswijzigingen (bijvoorbeeld infrastructuurprojecten of openbaar vervoernetwerken) en het waarborgen van ruimtelijke gelijkheid in toegang tot werk, onderwijs, zorg en andere voorzieningen. Beperkingen bestaan onder meer uit afhankelijkheid van de kwaliteit van data, veronderstellingen over reisgedrag en dienstbetrouwbaarheid, en het feit dat een eenvoudige bereikbaarheidsscore mogelijk niet alle voorkeuren en sociale factoren weerspiegelt.