belastingimpact

Belastingimpact verwijst naar de effecten van belastingen of fiscale maatregelen op huishoudens, bedrijven en overheden, en op de bredere economie. Het begrip omvat zowel directe als indirecte gevolgen, zoals prijsveranderingen, inkomstenkansen, bestedingspatronen, werkgelegenheid en investeringsbeslissingen.

Analytisch wordt belastingimpact vaak onderzocht met behulp van incidence-analyses, economische modellen en scenario-analyses. Men onderscheidt partiële evenwichtsmodellen, die een beperkt deel van de economie beschouwen, en algehele (general equilibrium) modellen die interacties tussen sectoren meenemen. Data en aannames bepalen de betrouwbaarheid van de conclusies.

Factoren die de impact bepalen zijn onder meer de tariefhoogte en -structuur, de basis (welk deel van inkomen of omzet wordt belast), vrijstellingen en aftrekposten, evenals administratieve kosten en handhaving. Gedragsresponsen, substitutie-effecten en informalisering kunnen de effectieve belastingdruk anders maken dan het wettelijke tarief.

Voorbeelden hiervan zijn de invoering of verhoging van de btw, die doorgaans de prijzen beïnvloedt; wijzigingen in de vennootschapsbelasting die investeringen en winstuitkeringen beïnvloeden; koolstofbelastingen die productie- en consumptiepatronen kunnen sturen; en fiscale prikkels die gericht zijn op milieuvriendelijke of R&D-uitgaven.

Beperkingen van belastingimpactanalyses zijn onder meer onzekerheidsvastheid, beperkte data, lange tijdshorizonten, en de moeilijkheid om alle indirecte effecten volledig te kwantificeren. Het doel is beleid te ontwerpen met aandacht voor efficiëntie, verdelingseffecten en uitvoerbaarheid.