verdelingseffecten

Verdelingseffecten is een begrip in economische en sociaal-wetenschappelijke analyse dat de invloed van een beleidsmaatregel, economische verandering of gebeurtenis op de verdeling van welvaart onder de bevolking beschrijft. Het richt zich op wie er winnend of verliezend is en hoe groot de verschillen zijn tussen groepen op basis van inkomen, vermogen, gezinssamenstelling, leeftijd of regio. Verdelingseffecten kunnen direct optreden, bijvoorbeeld wanneer een belastingmaatregel direct het netto-inkomen beïnvloedt, maar ook indirect via wisselwerking op arbeidsparticipatie, prijzen of toegang tot publieke diensten.

Om verdelingseffecten te evalueren worden vaak indicatoren gebruikt zoals de Gini-coëfficiënt, de Lorenz-curve, inkomens- of welvaartspercentielen, en armoede- of uitsluitingskansen. Deze maatstaven kunnen na-belasting en na-transfer situaties vergelijken. Analyse kan ook verschillen in tijd en context benadrukken, bijvoorbeeld korte- versus langetermijneffecten.

Voorbeelden van beleid met ingrijpende verdelingseffecten zijn fiscale hervormingen, sociale transferuitkeringen, minimumloonwetgeving en prijs-/subsidiebeleid. Het begrip is ook relevant voor evaluatie van efficiëntie en doeltreffendheid: beleid kan welvaart gelijkmatiger verdelen maar economische efficiëntie beïnvloeden.

Beperkingen: meetinstrumenten hebben aannames en gevoeligheid voor definities van inkomen, tijdshorizon en data. Zie ook: inkomensongelijkheid, redistributie.