ballonmetingen

Ballonmetingen is het verzamelen van atmosferische gegevens door middel van instrumented ballonnen, meestal radiosondes die aan het uiteinde van een sensorenpakket hangen. De sensoren meten doorgaans temperatuur, luchtdruk en relatieve luchtvochtigheid, en een radiosonde- of GPS-ontvanger registreert ook windrichting en -snelheid. Sommige balloontechnieken meten daarnaast ozon, aerosolconcentraties of straling.

Werking en uitvoering: Een latex- of kunststof ballon wordt gevuld met helium of waterstof en stijgt met het sensorenpakket naar hogere altitudes. Tijdens de vlucht registreert het pakket de variabelen met hoogte en stuurt de gegevens in real time naar grondstations. Bij een bepaalde hoogte knapt de ballon en komt het payload met parachute naar beneden, waarna de opgeslagen of uitgestuurde gegevens beschikbaar komen voor analyse. Ballonmetingen brengen verticale profielen van de atmosfeer in kaart die vaak dagelijks of wekelijks worden verzameld.

Toepassingen en data-ecosysteem: Ballonmetingen leveren cruciale input voor weersvoorspellingen en klimaatonderzoek doordat ze gedetailleerde verticale rangschikkingen van temperatuur, vochtigheid en wind leveren. Ze vullen gegevens aan die door satellieten worden verkregen en dienen als grond voor modelvalidatie en data-assimilatie in numerieke weersystemen. Wereldwijd onderhouden meteorologische diensten, zoals KNMI in Nederland, een netwerk van radiosondestations in samenwerking met de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) om continue globale datasets te waarborgen.

Varianten en beperkingen: Standaard weerballonnen worden veel gebruikt; onderzoeksballonnen kunnen grotere sensorenpakketten dragen en hogere altitudes bereiken. Uitdagingen zijn onder meer afhankelijkheid van weersomstandigheden, sensorcalibratie en de soms beperkte geografische dekking in minder dichtbevolkte gebieden.