autorisatiemechanismen

Autorisatiemechanismen bepalen welke acties een geauthenticeerde gebruiker mag uitvoeren en welke bronnen hij of zij mag openen. In tegenstelling tot authenticatie, dat de identiteit verifieert, regelt autorisatie de toegangsrechten. Autorisatie gebeurt meestal op basis van beleid dat rekening houdt met factoren zoals de rol, attributen van de gebruiker of contextgegevens (tijd, locatie) en de aard van de gevraagde handeling of bron.

Veelvoorkomende modellen zijn onder meer role-based access control (RBAC), attribute-based access control (ABAC), discretionary access control (DAC) en mandatory access control (MAC). RBAC koppelt toegangsrechten aan rollen die aan gebruikers zijn toegewezen; ABAC beslist op basis van attributen van de gebruiker, de resource en de context. DAC geeft objecteigenaren discretionaire macht over wie toegang heeft, terwijl MAC gebruikmaakt van centrale regels en classificaties die strenger zijn afgedwongen. Daarnaast wordt vaak een policy-based benadering gehanteerd (PBAC), waarbij beslissingen worden genomen op basis van expliciete beleidsregels. In de praktijk komen ook praktische implementaties voor zoals tokengebaseerde autorisatie (OAuth 2.0, OpenID Connect) en beperkte bewaking via JSON Web Tokens (JWTs).

Architectuur-elementen zoals policy decision point (PDP) en policy enforcement point (PEP) scheiden beslissen van afdwingen. Voor API- en cloudtoegang worden vaak externe policy engines ingezet zodat beleidsregels centraal kunnen worden beheerd, bijvoorbeeld via Open Policy Agent.

Belangrijke aandachtspunten zijn het handhaven van least privilege, snelle revocation van rechten, auditlogboeken en schaalbaarheid bij toenemende gebruikersaantallen. Een goed ontworpen autorisatiemechanisme ondersteunt naleving, consistentie en flexibiliteit bij veranderende beveiligingsbehoeften.