antimalariamiddel

Antimalariamiddel is een geneesmiddel dat wordt gebruikt voor de behandeling en preventie van malaria, een door de Anopheles-mug overdraagbare ziekte veroorzaakt door Plasmodium-species, waaronder P. falciparum en P. vivax. Deze middelen worden toegepast om symptomen te verlichten, complicaties te voorkomen en het optreden van de ziekte te voorkomen bij reizigers naar endemische regio’s.

De middelen onderscheiden zich door hun werkingsmechanismen. Sommige bestrijden vooral de bloedfase van de parasiet, terwijl anderen ook leverstadia (hypnozoïten) aantasten. Voorbeelden zijn chloroquine en verwante middelen; mefloquine en quinine; doxycycline; atovaquone-proguanil; en combinatiepreparaten zoals sulfadoxine-pyrimethamine. Primaquine en tafenoquine zijn effectief tegen leverstadia en tegen latente hypnozoïten bij P. vivax en P. ovale.

Toepassing: antimalariamiddelen worden gebruikt voor behandeling van acute malaria en voor chemoprofylaxe bij reizigers naar endemische gebieden. De keuze hangt af van de Plasmodium-soort, regionale resistenties, reisduur en individuele contra-indicaties. Naast medicatie blijven maatregelen tegen muggenbeten essentieel, zoals bedekkende kleding en lichaamsbescherming, en het gebruik van muggennetten.

Veiligheid en bijwerkingen: veel voorkomende bijwerkingen zijn misselijkheid, diarree en hoofdpijn. Quinine en mefloquine kunnen neuropsychiatrische bijwerkingen geven; doxycycline kan fotosensitiviteit veroorzaken; primaquine en tafenoquine kunnen hemolyse bij G6PD-tekort veroorzaken en zijn meestal niet geschikt voor zwangeren. Sommige middelen zijn beperkt of niet aanbevolen in zwangerschap of bij kinderen.

Resistentie en beleid: resistentie tegen chloroquine en andere oudere middelen is wijdverbreid, waardoor moderne behandeling vaak bestaat uit combinatie-therapie en regionaal afgestemde profylaxe om effectiviteit te handhaven.