adoptiegraad

Adoptiegraad is een statistische maat die het aandeel van een doelgroep beschrijft dat een bepaalde innovatie, praktijk of beleid heeft geaccepteerd en in gebruik genomen op een bepaald moment. Het kan gaan om technologieën, gedragsveranderingen of regelgeving en wordt meestal uitgedrukt als een percentage van de relevante populatie of van een specifieke subgroep.

Berekening en varianten: de adoptiegraad kan worden gemeten als cumulatieve adoptie (het totale aantal adopters tot tijd t gedeeld door de totale doelgroep) of als momentaan gebruik (adopters in een bepaalde periode). Gegevens kunnen worden verzameld via enquêtes, verkoop- of gebruiksregistraties en administratie-/monitoringsystemen. Verschillende definities van wat telt als “geëxecuteerde adoptie” kunnen de cijfers beïnvloeden.

Modellen en patronen: in studiële contexten van diffusie van innovaties wordt vaak de S-vormige adoptiecurve gebruikt, met vroege adopters, vroege meerderheid, late meerderheid en achterblijvers. Mechanismen zoals de Bass-model-voorspelling, sociale beïnvloeding en communicatiestromen spelen daarin een rol. In bedrijfs- en overheidscontext kan adoptiegraad helpen bij het meten van marktdoorbraak, programmaprestaties en policy-implementatie.

Invloedrijke factoren: de adoptiegraad hangt af van waargenomen bruikbaarheid, compatibiliteit, complexiteit, uitprobeerbaarheid, observeerbaarheid en sociale invloeden, naast economische kosten, beschikbaarheid, wettelijke kaders en culturele context. Doelgroepssegmentatie en tijdshorizon zijn cruciaal voor juiste interpretatie.

Beperkingen: adoptiegraad zegt weinig over intensiteit of kwaliteit van gebruik en kan vertekend raken door definities, meldingsbiasen of samplingfricties. Het blijft vaak een oppervlakte-indicator die samen met andere metrics moet worden geïnterpreteerd.

Voorbeelden: veelvoorkomende toepassingen zijn de adoptie van smartphones, elektrische voertuigen, of nieuwe software bij klanten of binnen openbare gezondheidsprogramma’s. Zie ook diffusie van innovaties, Rogers’ theorie en het Bass-model.