Werkwoord

Een werkwoord is een woordsoort die een handeling, gebeurtenis of toestand uitdrukt en als predicaat in een zin kan fungeren. In het Nederlands kunnen werkwoorden vervoegd worden naar tijd, aspect, wijs, persoon en getal. Ze bestaan uit finite vormen, die de tijd aangeven, en niet-finale vormen zoals het infinitief en de deelwoorden, die zelf niet aan tijd gebonden hoeven te worden. Infinitief is de basisvorm, meestal eindigend op -en (lopen, werken, zijn).

Er is een onderscheid tussen regelmatige en onregelmatige werkwoorden. Hulpwerkwoorden zoals hebben en zijn vormen samengevoegde tijden (ik heb gelopen, zij is gegaan). Modale werkwoorden als kunnen, moeten, willen, mogen en zullen drukken waarden als mogelijkheid, verplichting of wens uit en gaan vaak samen met een infinitief van een ander werkwoord (ik kan gaan). De passieve stem wordt gevormd met een vorm van worden, bijvoorbeeld het boek wordt gelezen. Voor nabije toekomende tijd wordt vaak zullen in combinatie met de infinitief gebruikt of worden samengestelde tijden met hebben of zijn toegepast.

In zinsbouwregels staat het finite werkwoord in hoofd- en bijzin meestal op een vaste plek: in hoofdzin is het tweede woordpositie in de zin, terwijl in bijzinnen het finite werkwoord aan het einde staat. Scheidbare prefixwerkwoorden zoals aanzetten bestaan en kunnen in de zin uit elkaar gehaald worden (Ik zet de lamp aan). Werkwoorden vormen ook participia: het voltooid deelwoord (gelopen) en het tegenwoordig deelwoord (lopend).