Vormfactor

Vormfactor is een term die in verschillende technische disciplines wordt gebruikt om de relatie tussen de feitelijke vorm of afmetingen van een object en een referentievorm uit te drukken. In de volksmond en in vakliteratuur verwijst het vaak naar de standaardisatie van afmetingen, waardoor onderdelen uitwisselbaar zijn en in een bepaalde behuizing passen. De exacte betekenis kan per vakgebied verschillen, maar het doel is meestal dezelfde: compatibiliteit en voorspelbaarheid waarborgen.

In elektronica en signaalverwerking verwijst de vormfactor naar de verhouding tussen de RMS-waarde van een signaal en de gemiddelde waarde (of de gemiddelde absolute waarde) over één periode. De form factor FF wordt daardoor gedefinieerd als FF = Vrms / Vavg, waarbij Vavg het gemiddelde van de absolute waarde van de golf is. Deze maat geeft aan hoe sterk een signaal afwijkt van een constante waarde en is relevant bij het ontwerp van voedingen, filtratie en rimpelberekeningen. Voor een zuivere sinusgolf ligt FF ongeveer op 1,11; voor een vierkante golf is FF gelijk aan 1.

In de computerhardware verwijst vormfactor naar de standaardafmetingen en montagemogelijkheden van onderdelen, zodat componenten in systemen kunnen worden uitgewisseld. Bekende voorbeelden zijn moederborden met formfactors als ATX, Micro-ATX en Mini-ITX, en opslagmedia met 3,5-inch of 2,5-inch formaten. Ook voedingen en behuizingen volgen specifieke formfactors om compatibiliteit te waarborgen.

Samengevat beschrijft vormfactor de verhouding tussen vorm, grootte en compatibiliteit binnen een gegeven context, variërend van signaalwaarden tot fysieke afmetingen.