Voorkeurswoord

Voorkeurswoord is een term uit de linguïstiek en lexicografie die verwijst naar de voorkeursvorm van een woord uit een groep varianten, vormen of synoniemen. Het is de vorm die in een woordenboek, terminologielijst of spellinggids als hoofd- of canonieke invoer wordt aangehouden. Het doel ervan is om consistentie te bevorderen bij het indexeren, zoeken en vergelijken van teksten.

Hoe een voorkeurswoord wordt gekozen, hangt af van verschillende criteria. Vaak spelen frequentie van gebruik in standaardtaal, aanbevelingen van taalautoriteiten (zoals taalinstituten en normerende commissies), en historische of regionale prestige een rol. Daarnaast kan de keuze verschillen per taalvariant (bijvoorbeeld algemene Nederlands versus Vlaams-Nleesk) of per vakgebied waarin bepaalde termen gangbaarder zijn. In organisaties en scholen kan men aparte voorkeurswoorden vastleggen voor specifieke contexten.

In de digitale taalverwerking is het voorkeurswoord nauw verwant aan lemmatization: voor verwerking van tekst worden varianten van een woord samengevoegd onder één lemma, vaak het voorkeurswoord. Zo worden vervoegingen en afgeleide vormen geclusterd rond een canonieke vorm, wat zoeken en analyse vereenvoudigt.

Een voorkeurswoord is geen statisch begrip; de keuze kan wijzigen bij gewijzigde taalpraktijk, beleidsbeslissingen of nieuwe terminologie. Het concept helpt bij standaardisatie, terminologiebewustzijn en consistente communicatie in schriftelijke en digitale bronnen. Zie ook lemma, canonical form, lemmatization, en terminologielijsten.