Veiligheidsinstrumentatiesystemen

Veilgheidsinstrumentatiesystemen (VIS) zijn systemen die ontworpen zijn om bij detectie van een gevaar de procesoperatie automatisch in een veilige toestand te brengen of te herstellen. Een VIS bestaat doorgaans uit sensoren die gevaar signaleren, een veiligheidslogica of -processor die de benodigde veiligheidsfunctie bepaalt, en finale elementen zoals kleppen en actuatoren die de fysieke taken uitvoeren om het proces te beschermen.

Veiligheidsinstrumentatiesystemen vallen onder de functionele veiligheid en worden doorgaans geleid door de normen voor de procesindustrie, met IEC 61511 als belangrijkste richtlijn. Het safety lifecycle-model omvat fasen zoals concept en risicobeoordeling, specificatie van veiligheidsvereisten (SRS), ontwerp en implementatie, integratie, verificatie en validatie, en exploitatie, onderhoud en modificatie. Bij de implementatie wordt een bepaald Safety Integrity Level (SIL) toegewezen aan elke veiligheidsfunctie, gebaseerd op de gewenste betrouwbaarheid en het aanvaardbare risico.

Architecturen kunnen variëren van hardwired tot Programmable Electronic Systems (PES) en diverse redundantieopstellingen. Veelgebruikte configuraties zijn verschillende 1oo1- of 2oo1-systemen die de kans op onterechte activering of uitval verminderen. Het ontwerp omvat ook diagnostiek, fail-safe eigenschappen en softwarebeheer om veiligheid te waarborgen.

Operationele aandachtspunten zijn periodieke testen, onderhoud en wijzigingsbeheer. Het samenspel van SIS met andere veiligheidsmaatregelen (zoals brand- en explosiebeveiliging) vereist samenwerking tussen instrumentatie, engineering en operationele afdelingen. Doel is om het risico te reduceren tot een aanvaardbaar niveau en de kans op ongewenste incidenten te verkleinen.