Ultravioletstraling

Ultravioletstraling, afgekort UV, is een deel van het elektromagnetisch spectrum met golflengten van ongeveer 10 tot 400 nanometer. Het wordt onderverdeeld in UV-A (315–400 nm), UV-B (280–315 nm) en UV-C (100–280 nm). UV-C wordt vrijwel volledig door de ozonlaag geabsorbeerd en bereikt de aardoppervlakte nauwelijks, terwijl UV-A en UV-B wel gedeeltelijk door de atmosfeer komen en effecten op mens en milieu kunnen hebben.

UV-bronnen en blootstelling: De belangrijkste bron is de zon. Daarnaast komen UV-straling uit kunstmatige bronnen voor, zoals desinfectielampen, UV-lampen voor geneeskundige of industriële toepassingen en tanning lamps. De mate van blootstelling hangt af van tijdstip, weersomstandigheden, geografische ligging en beschermende maatregelen.

Effecten op gezondheid en milieu: UV-B is de belangrijkste factor bij zonnebrand en kan DNA-schade veroorzaken die het risico op huidkanker verhoogt; UV-A draagt bij aan huidveroudering en kan bij langdurige blootstelling ook schade veroorzaken. UV-straling kan ook oogschade veroorzaken, zoals fotokeratitis en, bij herhaalde blootstelling, cataract. UV speelt tevens een rol bij vitamine D-synthese in de huid, waarbij UV-B cruciaal is.

Toepassingen en veiligheid: Ultravioletlicht wordt gebruikt voor desinfectie van water en oppervlakken, medische en industriële processen, forensisch onderzoek en fluorescentie. Voorzichtige omgang is essentieel: het dragen van zonnebrandcrème, beschermende kleding en een UV-filterende bril, en het letten op de UV-index helpt blootstelling te beperken. Regelgeving en veiligheidsnormen begeleiden het gebruik van UV-bronnen en consumentenproducten.