Tolerantieverbanden

Tolerantieverbanden zijn de relaties tussen de toegestane afwijkingen van verschillende kenmerken van een product. Ze beschrijven hoe toleranties op meerdere onderdelen zich tot elkaar verhouden en hoe die afwijkingen samen de functionaliteit beïnvloeden. Het doel is betrouwbare interchangeability en voldoende passing tussen onderdelen, bijvoorbeeld tussen een as en een gat.

In technische tekeningen wordt het tolerantiebereik rondom een basismaat aangegeven. Voor twee kenmerken die met elkaar in verbinding staan, zoals een gat en een as, bepalen deze verbanden of er sprake is van een speling, een overgang of een interferentie bij montage. Tolerantieverbanden komen tot uitdrukking in tolerantiezones, passingsklassen en in geometrische tolerantiestelsels (GD&T) zoals coaxialiteit of cilindrische ronding.

Berekening van tolerantieverbanden kan worst-case zijn, waarbij alle mogelijke extreme afwijkingen worden opgetrokken naar de grenzen; of via statistische methoden zoals RSS om de kans op uitval in een productieproces te schatten. Ontwerpers kiezen toleranties op basis van functionaliteit, inspectie en kosten; strakkere verbanden verhogen de kwaliteitseisen maar vaak ook de productiekosten en inspectielast.

Toepassing: tolerantieverbanden dragen bij aan dimensionale stabiliteit, repareerbaarheid en interchangeability van onderdelen. Ze worden ondersteund door normen en standaarden zoals ISO- en ANSI-toleranties en zijn van belang voor inkoop, productie en kwaliteitscontrole.