Tekstindelingen

Tekstindelingen is een term uit de taal- en schrijfterminologie die tekstsoorten indeelt op basis van doel en structuur. De indeling helpt lezers bij het snel herkennen van wat een tekst beoogt en hoe deze opgebouwd is, en ondersteunt schrijvers bij het kiezen van een geschikte aanpak. In verschillende onderwijs- en vakgebieden worden uiteenlopende classificaties gehanteerd, maar er bestaan een aantal veelgebruikte hoofdtypen.

Narratieve teksten vertellen een verhaal en volgen meestal een chronologische of thematische structuur met elementen zoals personages, setting, conflict en plot. Beschrijvende teksten richten zich op het gedetailleerd weergeven van een onderwerp, plaats of object, vaak met ruimtelijke of zintuiglijke details. Informerende teksten presenteren feitelijke informatie en uitleg op een objectieve manier, zodat de lezer een onderwerp begrijpt of op de hoogte raakt van feiten en processen. Uiteenzettende teksten verklaren een onderwerp door middel van uitleg, oorzaken en gevolg, kenmerken of voorbeelden. Beschouwende teksten wegen verschillende standpunten af en geven argumenten voor en tegen, vaak met een conclusie of oordeel. Betoogde (of argumentatieve) teksten nemen een stelling in en onderbouwen deze met logische argumenten en tegenargumenten. Instructieve teksten geven stap-voor-stap aanwijzingen, procedures of regels. Verslaggevende teksten leggen gebeurtenissen, waarnemingen of onderzoeksresultaten vast en rapporteren hierover.

In de praktijk kunnen teksten elementen uit meerdere indelingen combineren. De keuze voor een indeling hangt af van het doel, de doelgroep en de context waarin de tekst wordt geschreven.