Tcelactivatie

Tcelactivatie is het proces waarbij naïeve T-lymfocyten worden geactiveerd door antigeenpresenterende cellen (APC's) en zich ontwikkelen tot effector- en geheugen-Tcellen, waarmee een adaptieve immuunrespons wordt opgewekt. Het vindt vooral plaats in de lymfoïde weefsels, zoals lymfeklieren en de milt, waar T-cellen in contact komen met APC’s die antigeen presenteren.

Drie signalen zijn noodzakelijk voor succesvolle activatie. Signaal 1 is de TCR-herkenning van een peptide dat gepresenteerd wordt in een MHC-molecuul op een APC. Signaal 2 is co-stimulatie, bijvoorbeeld via CD28 op de T-cel die bindt aan B7-1/B7-2 op APC’s. Signaal 3 bestaat uit cytokines die de proliferatie en differentiatie sturen. Dendritische cellen leveren doorgaans de sterkste combinatie van signalen vanwege hun rijping en aanwezigheid van co-stimulerende moleculen.

Na activatie differentiëren CD4+ T-cellen zich in verschillende subsets, waaronder Th1, Th2, Th17, Tfh en Treg, afhankelijk van het cytokinmilieu; zij helpen B-cellen en macrofagen en coördineren de immuunrespons. CD8+ T-cellen rijpen tot cytotoxische T-cellen die geïnfecteerde of malignerende cellen kunnen doden via cytotoxische mechanisms. Tegelijkertijd vindt clonale expansie plaats, waarbij de geactiveerde T-cellen snel in aantal toenemen en vervolgens een reservoir van geheugen-T-cellen achterlaat voor snellere respons bij herhaalde blootstelling.

Regulatie speelt een cruciale rol om overactivatie te voorkomen. Negatieve signalen via receptoren zoals CTLA-4 en PD-1 temperen de Tcelactivatie. Disfunctie kan leiden tot auto-immuunverschijnselen; in de oncologie worden checkpointremmers toegepast om Tcelresponsen te versterken.