Staatsgaranties

Staatsgaranties zijn garanties die de overheid verleent om financiële verplichtingen of contractuele prestaties van derden te waarborgen. Door zo’n garantie kan een schuldenaar of contractant minder risico voelen bij het aangaan van leningen, het aangaan van aanbestedingen of het uitvoeren van projecten, omdat de overheid de betaling of nakoming kan garanderen als de betrokkene niet aan de verplichtingen voldoet.

Er bestaan verschillende typen staatsgaranties. Expliciete garanties zijn schriftelijke afspraken waarin de overheid belooft verantwoordelijkheid te nemen bij betalingsproblemen of contractbreuk, zoals lenings- of prestatiegaranties. Ook exportgerelateerde garanties via exportkredietagentschappen vallen hieronder, waarbij overheden risico’s dragen ter ondersteuning van binnenlandse export. Daarnaast kunnen staten impliciete garanties signaleren door politieke verwachtingen, wat prudentiebeginselen en marktvertrouwen beïnvloedt.

Doel en toepassingen variëren: staatsgaranties worden ingezet om financiering mogelijk te maken voor publieke en private investeringen, exporttransacties te beschermen, infrastructuur- en PPP-projecten te stimuleren en markten te stabiliseren in tijden van stress. Ze verlagen vaak de financieringslast en bevorderen economische activiteiten, maar ze brengen ook potentiële contingent liabilities met zich mee.

Beleid en risico’s: staatsgaranties vormen toekomstige uitgaven die budgettair kunnen doorwerken en de staatsschuld beïnvloeden. Ze vereisen zorgvuldige risicobeoordeling, transparante bureaucratische procedures en toezicht op naleving en prijsstelling. In de EU gelden regels rond staatssteun bij het gebruik van garantien, mede om oneerlijke concurrentie te voorkomen.

Zie ook: staatssteun, exportkrediet, PPP.