Slijtvast

Slijtvast is een materiaaleigenschap die aangeeft in welke mate een materiaal bestand is tegen slijtage door wrijving, contact tussen oppervlakken en verplaatsende deeltjes. Slijtage kan ontstaan door slidende, schurende, kras- of adhesie-gerelateerde processen, en wordt beïnvloed door zowel het materiaal als de omgeving waarin het wordt gebruikt.

De mate van slijtvastheid hangt af van meerdere factoren, waaronder hardheid, taaiheid, en de microstructuur. Een hoge hardheid kan slijtvastheid vergroten, maar ook de kwetsbaarheid voor barsten kan toenemen als de combinatie met geringe taaiheid ontbreekt. Harde carbiden of oxidelagen in de microstructuur verbeteren vaak de slijtvastheid. Bij coatings zoals PVD, CVD of keramische lagen kan slijtvastheid aanzienlijk worden verhoogd, terwijl ductiele substraten weerstand tegen barsten leveren.

Soorten materialen met hoge slijtvastheid omvatten slijtvast staal (zoals moderner gedisperde harde stalen), keramische coatings en sommige metalen met carbide-rijke legeringen. Slijtvastheid is niet hetzelfde als uitsluitend harde materialen; taaiheid en betrouwbaarheid onder dynamische belastingen zijn eveneens cruciaal.

Om slijtvastheid te verbeteren, worden technieken toegepast zoals warmtebehandeling (harden, nitreren, carbureren), metaal- en coatinglagen, en combinatie van harde afschermlagen met taaie substraten. In industriële toepassingen worden vaak slijtvast stalen voor grinders, transportbandcomponenten, tandwielen en boor- of freesgereedschappen gebruikt.

Metingen van slijtvastheid gebeuren via wear tests die het materiaalverlies bij belasting en beweging kwantificeren, bijvoorbeeld met pin-on-disk of ball-on-flat testen, en uitgedrukt als slijtagevolume of slijtagetrend per baanlengte. Slijtvastheid blijft een cruciale overweging in ontwerp, materiaalkeuze en onderhoudsplanning.