Schildklieractiviteit

Schildklieractiviteit verwijst naar de werking van de schildklier, een vlindervormig orgaan in de hals dat hormonen produceert die de stofwisseling en het energieverbruik regelen. De belangrijkste hormonen zijn thyroxine (T4) en tri-iodothyronine (T3). De productie en afgifte worden gereguleerd door het thyroïdstimulerend hormoon (TSH) van de hypofyse, dat op zijn beurt weer wordt beïnvloed door het hypothalamus-hormoon TRH. Schildklieractiviteit varieert normaal met factoren zoals leeftijd, zwangerschap en tijdstip van de dag.

In de kliniek wordt de schildklieractiviteit meestal beoordeeld met bloedtesten: TSH, vrije T4 en vrije T3. Een lage TSH met hoge vrije T4 en/of vrije T3 wijst op hyperthyroïdie; een hoge TSH met lage vrije T4 en/of vrije T3 op hypothyreoïdie. Subklinische vormen bestaan wanneer TSH afwijkend is maar de vrije hormoonspiegels normaal blijven. Aanvullend onderzoek kan bestaan uit anti-TPO-antilichamen en beeldvorming zoals echografie of een scintigratieonderzoek als er sprake is van onduidelijkheid of afwijkingen.

Oorzaken van een veranderde schildklieractiviteit omvatten auto-immuunziektes zoals Graves’ ziekte (hyperthyroïdie) en Hashimoto-thyreoïditis (hypothyreoïdie), jodiumtekort, medicatie of ontstekingen. De klinische presentatie varieert van nauwelijks klachten tot significante symptomen: hyperthyroïdie kan leiden tot snelle hartslag, warmtegevoel en gewichtsverlies; hypothyreoïdie tot vermoeidheid, gewichtstoename en koude-intolerantie. Behandeling is afhankelijk van de onderliggende oorzaak en kan antithyroidemiddelen, radioactief jodium of chirurgie omvatten, vaak in overleg met een medische professional.