Rolgebaseerde

Rolgebaseerde is een term die meestal wordt gebruikt als kortere verwijzing naar rolgebaseerde concepten in toegangscontrole en beveiliging. In de context van informatiebeveiliging verwijst het vaak naar rolgebaseerde toegangscontrole (RBAC): een model waarbij de toegang tot middelen wordt bepaald door de rol die een gebruiker binnen een organisatie inneemt.

In RBAC worden rollen gedefinieerd die functies of verantwoordelijkheden vertegenwoordigen. Permissies of rechten zijn gekoppeld aan deze rollen, niet aan individuele gebruikers. Gebruikers worden aan één of meerdere rollen toegewezen, waardoor zij de bijbehorende rechten krijgen. Rollen kunnen hiërarchisch georganiseerd zijn, zodat hogere rollen de rechten van lagere rollen kunnen erven. Daarnaast bestaan er beperkingen zoals scheiding van taken (separation of duties) om conflicterende bevoegdheden te voorkomen. Het model maakt het beheer van toegangsrechten grootschalig efficiënter door rechten op rollenniveau te wijzigen in plaats van per gebruiker.

De belangrijkste voordelen zijn vereenvoudigd beheer van machtigingen, verbeterde naleving van regelgeving en betere mogelijkheid tot auditing en controle. RBAC ondersteunt doorgaans het principe van least privilege, waarbij gebruikers enkel de noodzakelijke rechten krijgen voor hun werkzaamheden. Nadelen zijn onder meer de kans op “rolexplosie” bij complexe omgevingen, onderhoudsinspanningen bij organisatieveranderingen en beperkte flexibiliteit bij contextafhankelijke toegang.

RBAC wordt vaak vergeleken met of geïntegreerd in andere modellen zoals attribute-based access control (ABAC), discretionary access control (DAC) en mandatory access control (MAC). Hybride benaderingen proberen de sterktes van meerdere modellen te combineren.