Robotveiligheidsnormen

Robotveiligheidsnormen zijn normen en richtlijnen die de veiligheid van robots en hun interactie met mensen, processen en de omgeving bepalen. Ze geven eisen voor ontwerp, productie, installatie, bediening en onderhoud, en helpen bij het beheersen van risico's zoals mechanische schade, elektrische risico's en robot‑human interfaces.

Op internationaal niveau zijn belangrijke normen ISO 10218-1 en ISO 10218-2 die de veiligheidseisen voor industriële robots en robotsystemen vastleggen. Voor collaboratieve robots (cobots) is ISO/TS 15066 van toepassing, met richtlijnen voor menselijke-robot samenwerking en grenzen voor krachten en snelheid. Algemene risicobeoordeling en risicoreductie worden ondersteund door ISO 12100, terwijl de veiligheid van besturingssystemen wordt aangetoond met ISO 13849-1 en IEC 62061 (of de IEC 61508-familie voor functionele veiligheid).

Op Europees niveau spelen de Machinerichtlijn 2006/42/EC en de daarop gebaseerde harmonisatie van normen een cruciale rol. Voor robottoepassingen worden Europese versies gehanteerd zoals EN ISO 10218-1 en EN ISO 10218-2, EN ISO 13849-1 en EN ISO 12100. Deze normen voorzien in CE-markering en conformiteitsbeoordeling door fabrikanten en exploitanten.

In de praktijk worden robotveiligheidsnormen toegepast door risk assessments tijdens de conceptie en het ontwerp, door integratie van veiligheidsfuncties en door periodieke inspecties en onderhoud. Bij samenwerking tussen mens en robot vereist met name ISO/TS 15066 aanvullende aspecten zoals interactiebeperking en toelaatbare krachten.

De ontwikkeling van robotveiligheidsnormen blijft evolueren met ontwikkelingen in AI, autonomie en cybersecurity, waardoor bestaande normen continu worden herzien of aangevuld.