Rijsmiddelgas

Rijsmiddelgas is een gas dat wordt gebruikt om beweging of kracht te leveren in een mechanisch systeem. De term komt uit het Nederlands en wordt in verschillende sectoren toegepast, waaronder de pneumatiek, gasveren en aerosoltechniek. In veel contexten kan ook gesproken worden van propellant of drukgas, afhankelijk van de toepassing.

In pneumatische systemen fungeert rijsmiddelgas meestal als gecomprimeerde lucht of als inert gas, zoals stikstof, die via een zuiger of ventiel beweging aandrijft. In gasactuators en gasveren levert een onder druk staand gas een gecontroleerde kracht voor het openen van kleppen, het aandrijven van deuren of het leveren van voortrij in mechanische toepassingen. In aerosolen en spuitbussen wordt het rijsmiddelgas gebruikt om de inhoud uit de container te duwen; gangbare keuzes zijn koolstofdioxide, koolwaterstoffen en stikstofmengsels, waarbij druk, temperatuur en veiligheid in aanmerking genomen worden.

Bij de selectie van een rijsmiddelgas spelen factoren als chemische compatibiliteit met de inhoud, het benodigde drukbereik, temperatuuromstandigheden en regelgeving omtrent brandbaarheid en milieueffecten een rol. Opslag en hantering vereisen passende veiligheidsmaatregelen, zoals drukregelaars, ventielen en adequate ventilatie.

Synoniemen voor rijsmiddelgas zijn onder meer propellantgas en drukgas. De term wordt in diverse vakgebieden toegepast en is afhankelijk van de gebruikte toepassing en sector.