Resultatieven

Resultatieven zijn een categorie in de taalkunde waarin de handeling die door een werkwoord wordt uitgedrukt leidt tot een nieuw, gerealiseerd toestand van het betrokken object of onderwerp. Het resultaat van de handeling wordt meestal weergegeven met een resultatief constitutievelement, vaak een bijvoeglijk naamwoord of een zelfstandig naamwoord of een prepositionele groep die de resulterende toestand beschrijft. In veel talen kan dit element direct aan de werkwoordgroep worden toegevoegd of volgen op het directe object.

Kenmerkend is dat het resultaat niet alleen een gevolg is, maar een staat die in feite deel uitmaakt van de gebeurtenis. De betekenis van het werkwoord combineert met het resultatief om een nieuwe situatie te vormen, bijvoorbeeld wanneer een handeling iets veranderde zodat het object zich in een bepaalde toestand bevindt. Resultatieven vereisen vaak een verandering van toestand die waarneembaar of verifieerbaar is en kunnen de interne structuur van de gebeurtenis uitbreiden.

Voorbeelden komen voor in verschillende talen. In het Nederlands zijn gangbare voorbeelden: “Hij schilderde de muur blauw” (de muur komt in de toestand blauw terecht); “Ze maakte het raam dicht” (het raam bereikt de gesloten toestand); “Het glas brak kapot” (het object bevindt zich in de kapotte toestand); “Ze maakte de doos leeg” (de doos bevindt zich in de lege toestand). In andere talen bestaan uitgebreide resultatenlijke constructies, soms met speciale verbumvormen of permissies die het resultaat expliciet markeren.

Resultatieven worden bestudeerd vanuit zowel syntactisch als semantisch oogpunt en vormen een belangrijk aanknopingspunt voor het begrip van verandering van toestand en de relatie tussen werkwoord en complementen.