Proceskontrolblokken

Proceskontrolblokken, ook wel procescontroleblokken genoemd, zijn datastructuren in een besturingssysteem die alle relevante informatie over een proces bevatten. Het blok wordt door de kernel beheerd en gebruikt om een proces te beheren tijdens uitvoering en tijdens contextswitches. Elk actief proces heeft doorgaans zijn eigen PCB, zodat de OS de toestand van het proces kan bewaren en herstellen wanneer de CPU van het ene proces naar het andere wisselt.

Een PCB bevat doorgaans velden zoals: een uniek proces-ID (PID), de processtatus (bijv. nieuw, klaar, lopend, wachtend, beëindigd), de program counter (het adres van het volgende uit te voeren instrueren), de inhoud van de CPU-registers, geheugenbeheerinformatie (bijvoorbeeld de basis van de pagina-tabel of segmentregisters en grenzen), accounting- en scheduleringgegevens (gebruikte CPU-tijd, prioriteit, tijdslimieten), en I/O-status (lijst van geopende bestanden, I/O-aanvragen en apparaten in gebruik). Daarnaast kunnen er pointer- of referenties aanwezig zijn naar andere kernel-structuren zoals geheugenbeheerblokken, bestandenhandles en informatie over ouder-kind relaties.

Levenscyclus: bij procescreatie wordt een PCB aangemaakt en gevuld met initiële gegevens; tijdens planning wordt het PCB in de relevante wachtrij geplaatst. Bij een contextswitch worden de huidige registers en de program counter in het PCB opgeslagen en wordt de toestand van het volgende PCB geladen. Bij beëindiging worden resources vrijgegeven en het PCB verwijderd.

Relaties: PCBs vormen de kern van proces- en resourcebeheer in de kernel. Verschillende besturingssystemen gebruiken verschillende benamingen, zoals task_struct in Linux en EPROCESS/KPROCESS in Windows, maar het concept blijft gelijk: de PCB houdt de toestand en bronnen van een proces vast gedurende zijn leven.