Perfluorkoolstoffen

Perfluorkoolstoffen (PFC’s) zijn organische fluorverbindingen waarin koolstofketens volledig zijn vervangen door fluoratomen. De verzamelnaam PFAS wordt vaak gebruikt voor zowel perfluorook- als polyfluoralkylstoffen. Kenmerkend zijn sterke C-F-bindingen, hoge chemische stabiliteit en uitstekende water- en vetafstotende eigenschappen, terwijl ze onder natuurlijke omstandigheden nauwelijks afbreken. PFAS bestaan zowel als vrij moleculen als in polymeren en verschillende toepassingen.

Toepassingen van PFAS zijn onder meer non-stick coatings en textiel-, meubel- en bouwstoffen die water- en vlekafstotend zijn. Ze komen ook voor in brandbestrijdingsschuimen (AFFF) en in diverse elektronische en industriële processen. Door hun chemische inertie en oppervlaktespanning zijn ze nuttig in veel technische toepassingen, maar daardoor ook moeilijk af te breken in het milieu.

Milieu en gezondheid: PFAS zijn persistent en kunnen zich wereldwijd dispergeren in water, bodem en organismen. PFOS en PFOA zijn de meest onderzochte voorbeelden en zijn in verband gebracht met gezondheidsrisico’s zoals hormonale verstoring en lever- of nierproblemen, evenals mogelijke ontwikkelingsschade. Vanwege hun persistente karakter is er wereldwijd aandacht voor monitoring, limitaties op gebruik en vermindering van uitstoot.

Regelgeving en beleid: PFAS vallen onder internationale en nationale regels. In de EU gelden strengere REACH-regelgeving en beperkingen voor specifieke PFAS-verbindingen; sommige PFAS zijn onder het Stockholm-verdrag opgenomen of worden beheerd via nationale milieu- en consumentenregels. Regelgevende ontwikkelingen blijven zich richten op beperking van blootstelling en vermindering van milieulast.

Beheer en verwijdering: PFAS zijn moeilijk te verwijderen uit water en bodem. Behandelingstechnieken zoals actieve kool, ionenwisseling en geavanceerde oxidatie worden toegepast, maar niet alle verbindingen verdwijnen volledig. In sommige gevallen is verbranding onder gecontroleerde omstandigheden noodzakelijk.