Patiëntspecifieke

Patiëntspecifieke is een term die verwijst naar benaderingen, hulpmiddelen en interventies die zijn aangepast aan een individuele patiënt, in tegenstelling tot standaard, one-size-fits-all zorg. Het begrip wordt in uiteenlopende medische disciplines toegepast en berust op patiëntspecifieke gegevens zoals anatomie, medische voorgeschiedenis, genetische informatie en voorkeuren. In de praktijk kan dit imaging-gestuurde planning, opmetingen gebaseerde dosering, en de productie van maatwerkapparatuur of behandelplannen omvatten.

Toepassingsgebieden omvatten onder meer chirurgie, orthopedie, tandheelkunde en radiotherapie. Bij chirurgie kunnen patiëntspecifieke instrumentariums en implants worden vervaardigd uit CT- of MRI-gegevens om goed op de patiënt afgestemde snijhulpmiddelen en implantaten te leveren. In tandheelkunde en kaakchirurgie worden patiëntspecifieke implants en prothesen toegepast; in orthopedie zijn op maat gemaakte knie- of heupprothesen mogelijk. Radiotherapie maakt patiëntspecifieke behandelplanning en dosisverdeling mogelijk, afgestemd op de individuele anatomie en tumorkenmerken. Ook in revalidatie, bijvoorbeeld bij individuele prothesen en orthesen, komt maatwerk voor. Soms wordt farmacotherapie afgestemd op farmacogenetische informatie, hoewel dit gebied meer variatie kent.

Voordelen van patiëntspecifieke zorg kunnen verbeterde pasvorm en functionaliteit, betere behandelresultaten, kortere operatietijden en mogelijk minder complicaties zijn, evenals verhoogde patiënttevredenheid. Nadelen zijn hogere initiële kosten, langere doorlooptijden voor ontwerp en fabricage, en de noodzaak van gespecialiseerd toezicht op vakgebieden, regelgeving en kwaliteitsborging. Daarnaast is bewijs voor klinische superioriteit sterk contextafhankelijk en vereist het vaak uitgebreide evaluatie per toepassing.