Patiëntgevaar

Patiëntgevaar is het risico dat een patiënt tijdens het ontvangen van zorg lichamelijk letsel, schade aan de gezondheid of andere nadelige gevolgen ondervindt. Het omvat factoren in zorgprocessen, menselijk handelen, technische systemen en de omgeving die deze risico’s vergroten.

Belangrijke bronnen zijn foutieve patiëntidentificatie, verkeerde toediening van medicatie, fouten bij diagnose of behandeling, ziekenhuisinfecties, vallen, en storingen aan medische apparatuur. Ook communicatieproblemen tussen zorgverleners en ontoereikende toezicht op kwetsbare patiënten dragen bij aan risico’s.

Veel voorkomende incidenten zijn medicatiefouten, procedures die niet volgens protocol worden uitgevoerd, verkeerde patiënt of verkeerde site van ingreep, vertragingen die de toestand van de patiënt verslechteren en schade door apparatuur. Deze gebeurtenissen tonen aan hoe uiteenlopend patiëntgevaar kan zijn en waarom gestructureerde aanpak nodig is.

Preventie en beheersing van patiëntgevaar gebeuren via riskmanagement: systematische risicobeoordeling, meldingssystemen voor incidenten, oorzaakanalyse en een lerende, open veiligheidscultuur. Praktische maatregelen zijn identiteitsbandjes, dubbele controles bij medicatie, checklists, handhygiëne, sterilisatie, onderhoud van apparatuur, valpreventie en duidelijke communicatie tussen teamleden en met de patiënt.

Juridisch en ethisch gezien geldt een zorgplicht en kunnen partijen aansprakelijk worden gesteld bij toerekenbare schade. In de praktijk wordt patiëntveiligheid gezien als leidraad voor continue verbetering, zodat fouten systemisch worden aangepakt en de patiënt centraal blijft staan.