PACSsystemen

PACS-systemen (Picture Archiving and Communication Systems) zijn informatiesystemen die medische beelden verzamelen, opslaan, beheren, distribueren en weergeven. Ze koppelen beelden uit modaliteiten zoals röntgen, CT, MRI en echografie aan een centrale beeldopslag en aan weergave- en analysewerkstations, zodat radiologen en andere clinici beelden snel kunnen openen en beoordelen.

Belangrijke onderdelen zijn de beeldvormende modaliteiten, de PACS-server en -opslag, beeldweergaveworkstations en interfaces met ziekenhuisinformatiesystemen. Beelden worden doorgaans in DICOM-formaat opgeslagen en gekoppeld aan patiënt-, studie- en seriegerelateerde metadata; tekstgegevens zoals rapporten kunnen via HL7 of FHIR worden uitgewisseld met HIS/RIS-systemen.

Kernfuncties omvatten acquisitie, archivering, snelle opvraging, bekijken met meet- en annotatietools en de integratie met radiologie-rapportage. Moderne systemen ondersteunen teleradiologie en de distributie van beelden tussen afdelingen, evenals redundante back-ups en disaster recovery.

Qua architectuur kan een PACS on-premises, cloudgebaseerd of hybride zijn. Belangrijke componenten zijn DICOM-objecten, een centrale archieflaag, metadata-indexering en interoperabiliteitslagen volgens IHE-profielen. De dataflow loopt doorgaans van modalities naar PACS, naar beeldviewer en weer terug naar HIS/RIS en EHR.

Standaarden en interoperabiliteit: DICOM is de kern voor beelddata; HL7 of FHIR voor tekstgegevens; IHE-profielen bevorderen interoperabiliteit en workflow-integratie tussen systemen en ziekenhuizen.

Beveiliging en privacy: PACS bevat patiëntgegevens en moet voldoen aan privacyregels zoals de AVG (GDPR), met strikte toegangscontrole, encryptie, auditlogs en passend retentie- en verwijderingsbeleid evenals back-up- en herstelprocedures.

Trends en ontwikkelingen: cloud- en hybride oplossingen nemen toe; opslagcapaciteit groeit; kunstmatige intelligentie en automatisering worden vaker ingezet voor beeldanalyse, triage en besluitondersteuning.