Overdraagbaarheid

Overdraagbaarheid is een term die verwijst naar het vermogen om iets van de ene drager, eigenaar of instantie naar een andere over te dragen of door te geven. De exacte betekenis varieert per vakgebied, maar het centrale idee is transfer of transmissie.

In de epidemiologie en volksgezondheid wordt overdraagbaarheid gebruikt als synoniem voor het transmissievermogen van een ziekteverwekker: de mate waarin ziektekiemen van persoon op persoon kunnen worden doorgegeven. Een veelgebruikte maat is de basisreproductietal R0 en, onder huidige omstandigheden, de effectieve reproductietal Rt, die aangeven hoeveel mensen een besmette persoon gemiddeld kan besmetten. Overdraagbaarheid hangt af van pathogeneneigenschappen, gastheertype, contactpatronen, duur van de infectieuze periode en transmissieroutes (lucht, druppels, direct contact). Beleid zoals ventilatie, maskergebruik en vaccinatie probeert overdraagbaarheid te verlagen om de verspreiding te beperken.

In het juridische en economische domein verwijst overdraagbaarheid naar de mogelijkheid om rechten, vorderingen of activa over te dragen van de ene partij naar de andere. Voorbeelden zijn de overdracht van aandelen, vorderingen (cessie), licenties en intellectueel eigendom. De regels hiervoor variëren per rechtsgebied: sommige rechten zijn vrij overdraagbaar, terwijl contractuele, wettelijke of technische beperkingen bestaan (toestemming, aanvaarding, niet-overdraagbaarheidsclausules). In financiële markten is overdraagbaarheid van activa essentieel voor liquiditeit en risicobeheer; in verzekeringen en pensioenregelingen kan overdraagbaarheid de bescherming van deelnemers beïnvloeden.

Samenvattend is overdraagbaarheid een brede term die te maken heeft met de verplaatsing van iets van de ene context naar de andere, afhankelijk van de geldende regels en praktijken.