Oudste

Oudste is een Nederlandse superlatieve vorm van het bijvoeglijk naamwoord oud, dat “oud” betekent. Het geeft aan wie of wat de grootste mate van ouderdom bezit, bijvoorbeeld de oudste boom of de oudste leerling. In sommige gevallen kan oudste ook als zelfstandig naamwoord voorkomen, verwijzend naar een oudere of leidende figuur binnen een groep, zoals de oudste van het dorp.

Grammaticaal wordt oudste gebruikt als de overtreffende trap van oud. De vergrotende trap is ouder, terwijl de overtreffende trap oudste (en in meervoud oudsten) is. In zinnen: “Zij is de oudste van de drie zusjes.” en “De oudsten vergaderen elke maand.” Het woord kan zowel attributief als predicatief gebruikt worden: “de oudste inwoner” of “de ouderste handelaar”.

Etymologisch komt oudste voort uit de wortel oud met het superlatieve suffix -ste, waardoor het verwant is aan de Engelse vorm oldest en aan andere Germaanse talen waar vergelijkbare woorden bestaan. Het woord heeft een overeenkomende functie in talen die een staafje "-ste" of "-est" gebruiken om de hoogste graad aan te geven.

Gebruik en nuance: oudste verwijst meestal naar leeftijdsverschillen binnen een groep of reeks, maar kan ook in bredere zin worden gebruikt om primair in tijd of rangorde aan te geven, bijvoorbeeld “de oudste stad” of “de oudste universiteit”. In historische of sociale contexten kan het ook de status van een “elder” impliceren.

Zie ook: elder, eldest, ouderlijk.