Ontwerpproces

Een ontwerpproces is een systematisch en iteratief traject gericht op het oplossen van problemen en het realiseren van producten, diensten of systemen. Het proces combineert onderzoek, creatie en evaluatie en is vaak afgestemd op de behoeften van gebruikers en de context waarin het ontwerp functioneert.

Veel gebruikte modellen beschrijven fasen als verkenning, definitie, ideatie, prototyping en testen, plus implementatie en evaluatie. In sommige modellen wordt het proces onderverdeeld volgens het double diamond-principe: ontdekken, definiëren, ontwikkelen en leveren. Kenmerkend is de herhaalde cyclus van ideeën genereren, prototypes bouwen en feedback verzamelen om het ontwerp te verbeteren.

Betrokkenen bij een ontwerpproces variëren per context, maar omvatten doorgaans gebruikers, opdrachtgevers, ontwerpers, product- en engineers, onderzoekers en managers. Veel gebruikte methoden zijn gebruikersonderzoek (interviews, observaties), persona's en customer journeys, brainstormsessies, en snelle prototyping en usability testing. De resultaten zijn onder meer conceptschetsen, modellen, werkbare prototypes, specificaties en evaluatierapporten.

Ontwerpopgaven worden bepaald door randvoorwaarden zoals technische haalbaarheid, economische levensvatbaarheid, wettelijke en ethische normen, en duurzaamheid. De aanpak varieert per vakgebied; ontwerp kan bestaan uit productontwerp, interactieontwerp, grafisch ontwerp, architectuur of stedelijke planning, en kan agile- of watervalmethode volgen afhankelijk van de context.

De waarde van een goed ontwerpproces ligt in betere afstemming tussen betrokken partijen, vroegtijdige validatie en innovatie met minder risico. Kritiek richt zich op de tijdsinvestering, mogelijke scope creep wanneer doelen ontbreken, en de noodzaak van diverse, inclusieve teams om gebruiks- en maatschappelijke belangen goed mee te nemen.