Ontregeling

Ontregeling is het proces waarbij overheidsregulering in een economische sector wordt afgebouwd of opgeheven. Doel is vaak meer marktwerking en efficiëntie door minder toezicht, minder prijscontrole en minder vergunningen. Ontregeling kan ook betekenen dat regels worden vereenvoudigd of vervangen door instrumenten zoals toezicht op basis van normen.

Historisch gezien nam ontregeling toe in de tweede helft van de 20e eeuw, onder invloed van neoliberale denktrends. In Nederland en de Europese Unie werd liberalisering toegepast op sectoren als telecommunicatie, energie, transport en financiële dienstverlening. De mate en snelheid van ontregeling verschillen per land en sector.

Veelvoorkomende methoden zijn het loslaten van prijsplafonds, het toestaan van vrije toetreding tot markten, en het verminderen van administratieve vereisten voor bedrijven. Sommige sectoren stapten over op regeling via marktgebaseerde instrumenten zoals veiling-, aanbestedings- of capaciteitsregels in plaats van centrale prijslimieten.

Voordelen die aan ontregeling worden toegeschreven zijn onder meer toegenomen concurrentie, dalende prijzen, meer innovatie en meer keuze voor consumenten, samen met lagere administratieve lasten voor bedrijven. Nadelen zijn onder meer risico's voor consumentenbescherming en publieke belangen, grotere kans op marktconcentratie en systeemrisico's bij cruciale sectoren, en mogelijk minder lange termijn planning.

In de literatuur wordt vaak benadrukt dat ontregeling zorgvuldig moet worden ontworpen en gepaard moet gaan met robuuste toezichthouders en passende regulering waar nodig om marktfalen te voorkomen.