Onduidelijkheid

Onduidelijkheid is de toestand waarin de betekenis, intentie of gevolgen van een boodschap niet helder is. In het Nederlands wordt de term gebruikt in taalwetenschap, communicatie en juridische of beleidscontexten. Onduidelijkheid ontstaat vaak door vague of meervoudig interpreteerbare formuleringen, door verwijzingen zonder duidelijke antecedenten, door ontbrekende definities of door inconsistentie tussen context en taalgebruik.

Oorzaken van onduidelijkheid zijn onder meer: vagueness, het ontbreken van precieze definities, ambiguïteit door meerduidige zinsconstructies, incongruentie tussen wat men bedoelt en wat er letterlijk staat, en veranderingen in context die vroegere interpretaties uitsluiten of wijzigen. Bovendien kan onduidelijkheid in communicatie voortkomen uit culturele of sectorale terminologie die niet voor alle ontvangers gelijk duidelijk is.

Effecten van onduidelijkheid variëren van misverstanden en vertraagde besluitvorming tot juridische geschillen en operationele fouten. In contracten en beleid kan onduidelijkheid leiden tot verschillende interpretaties en ongelijkheid tussen partijen.

Oplossingen richten zich op heldere communicatie: expliciete definities en grenzen vaststellen, voorbeelden geven, verwijzingen en antecedenten duidelijk aangeven, terminology consistent gebruiken en feedback- en redactierondes inbouwen. In wetten en regels kan men kiezen voor precieze wettekst, toelichtingen en interpretatieve handleidingen. Bij communicatie geldt het bevorderingsprincipe dat zinsconstructies zo simpel mogelijk en zo weinig mogelijk dubbelzinnig zijn.

Samenvattend verwijst onduidelijkheid naar elk gebrek aan helderheid in taal of communicatie, met mogelijke nadelige gevolgen die doorgaans te mitigeren zijn door systematische verduidelijking en expliciete definitie.