dubbelzinnig

Dubbelzinnig is een Nederlands bijvoeglijk naamwoord dat verwijst naar uitspraken, woorden of teksten die meer dan één interpretatie toelaten. Iets is dubbelzinnig wanneer de betekenis afhangt van de context of van de lezer of luisteraar.

Etymologie: dubbelzinnig is een samenstelling van dubbel en zinnig. Zinnig verwijst hier naar betekenis of zin. De term wordt al lange tijd in de Nederlandse taal gebruikt om aan te geven dat iets meerdere betekenissen kan hebben.

Er zijn twee hoofdtypen van dubbelzinnigheid: lexicale en syntactische ambiguïteit. Lexicale ambiguïteit ontstaat wanneer een woord meerdere betekenissen heeft, bijvoorbeeld bank kan verwijzen naar een bankje of naar een financiële instelling. Voorbeeld: Ik zat op de bank. Syntactische ambiguïteit ontstaat door de zinstructuur, bijvoorbeeld: Ik zag de man met de verrekijker. Dit kan betekenen dat ik de man met een verrekijker zag, of dat de man de verrekijker bij zich had.

Toepassingen en connotaties: dubbelzinnigheid kan doelbewust worden ingezet als woordspeling of retorisch middel, bijvoorbeeld in humor of poëzie. In informatieve of formele communicatie is het meestal ongewenst omdat het onduidelijkheid kan veroorzaken. Desondanks speelt dubbelzinnig taalgebruik een belangrijke rol in retoriek, literaire genres en media, waar meerdere interpretaties de complexiteit of humor kunnen vergroten.