Oligopolie

Oligopolie is een marktvorm waarin een klein aantal aanbieders de markt de facto beheert. Gezamenlijk bezitten zij een aanzienlijk deel van het marktaandeel en hun beslissingen beïnvloeden elkaar direct, waardoor er sprake is van sterke interdependentie. Toetreding tot de markt is vaak moeilijk vanwege hoge kapitaalkosten, netwerkeffecten, merkloyaliteit of schaalvoordelen. Oligopolies kunnen zowel homogene als gedifferentieerde producten leveren, wat de strategische keuzes extra complex maakt.

Bedrijven in een oligopolie nemen doorgaans strategische beslissingen waarin de reacties van rivalen worden verwacht. Prijsafspraken of non-prijssamenwerking komen voor, het zij expliciet of informeel. Niet-prijsconcurrentie, zoals reclame, productverbetering en klantenbinding, speelt eveneens een belangrijke rol. Economische modellen zoals Cournot (outputbeslissingen), Bertrand (prijsconcurrentie) en Stackelberg (leider-volger) worden gebruikt om uitkomsten te analyseren.

Effecten op welvaart en marktdynamiek: oligopolies kunnen tot hogere prijzen en minder productie leiden dan bij volkomen concurrentie, wat nadelen voor consumenten met zich meebrengt. Aan de andere kant kan interdependente concurrentie prikkels geven voor innovatie en efficiency, vooral als markten niet kartelachtig functioneren. Regulering kan prijsvorming en productie beïnvloeden en concurrentie bevorderen.

Beleid en regulering: overheden passen antitrust- en mededingingsrecht toe, voeren fusiecontroles uit en kunnen gedragstoezicht opleggen om kartelvorming te voorkomen. In sommige sectoren bestaan aanvullende regels om de concurrentie te beschermen.

Oligopolies komen voor in diverse sectoren, zoals luchtvaart, telecommunicatie en de auto-industrie. De precieze vorm en mate van interdependentie verschillen per markt en land.