Nietwetgevende

Nietwetgevende is een term uit de politieke wetenschappen die verwijst naar activiteiten, besluiten en organen die geen wetten creëren. In veel democratische systemen is de wetgeving de kernfunctie van de wetgevende macht, terwijl niet-wetgevende taken bestaan uit uitvoering, interpretatie en toepassing van wetten, oftewel acties die niet als formele wetgeving tellen. De term wordt gebruikt om te beschrijven wat gebeurt buiten het formele wetgevingsproces.

Binnen de niet-wetgevende sfeer vallen vooral de uitvoerende macht en de rechterlijke macht. De uitvoerende macht implementeert beleid, voert regels uit en sluit besluiten en vergunningen af, vaak via ministeries en overheidsinstellingen. De rechterlijke macht past wetten toe en kan in rechte uitspraken doen die richting geven aan hoe regels moeten worden geïnterpreteerd en toegepast. Daarnaast omvat de niet-wetgevende sfeer ook regelgevingsactiviteiten die beleidsregels, richtsnoeren en administratieve besluiten omvatten, die wel effect hebben maar geen formele wetten zijn.

Een kenmerk van niet-wetgevende handelingen is dat zij vaak een belangrijke beleidsimpact hebben, ondanks dat zij niet via een formeel wetgevingsproces tot stand komen. Dit kan door delegated powers, regulerende activiteiten van overheidsorganisaties, of internationale verdragen en administratieve besluiten. Kritiek op niet-wetgevende instrumenten richt zich soms op gebrek aan democratische legitimering, transparantie en controle, waardoor checks and balances essentieel blijven.

Zie ook: trias politica, wetgevingsproces, regelgevingsapparatuur, uitvoerende macht.