Membraanonderdelen

Membraanonderdelen omvatten de moleculaire samenstelling van biologische membranen. De membranen bestaan primair uit een fosfolipid dubbellaag, met een buitenste en een binnenste leaflet, en bevatten cholesterol, eiwitten, koolhydraatgroepen en variërende lipide-samenstellingen die per celtype en memraan verschillen. Deze componenten vormen de basis van de plasmamembraan en van organellaire membranen en sturen eigenschappen zoals vloeibaarheid en permeabiliteit.

Lipiden vormen de basis van de bilayer. Fosfolipiden zijn amphipathisch en richten zich op een stabiele dubbellaag. Cholesterol ligt tussen de lipiden en reguleert vloeibaarheid en dichtheid; sphingolipiden en glycolipiden dragen bij aan stabiliteit en signaaltransport, en komen vaak voor in gespecialiseerde membraan-domeinen.

Eiwitten zijn cruciaal components van membranen. Integraal of membraan-gebonden eiwitten strekken zich door de bilayer uit en kunnen fungeren als kanalen, transporters of receptoren. Peripheral eiwitten binden aan de buiten- of binnenkant van de membraan en leveren functies zoals signaalontvangst, koppeling aan het cytoskelet en enzymatische activiteit. Samen bepalen eiwitmatige eigenschappen de specifieke transport- en communicatiemogelijkheden van het membraan.

Koolhydraatgroepen en membranaire domeinen spelen ook een rol. Glycoproteïnen en glycolipiden vormen samen de glycocalix op de extracellulaire zijde, betrokken bij celherkenning, bescherming en signaalverwerking. Membranen bevatten ook gespecialiseerde domeinen zoals lipid rafts, die rijk zijn aan cholesterol en sphingolipiden en die signaaltransductie en componentensortering kunnen faciliteren.

Functie en dynamiek: De combinatie van lipiden, eiwitten en koolhydraatkapsels bepaalt de semi-permeabiliteit, gradientbeheer, transport, communicatie en interactie met andere cellen en de omgeving. Organellische membranen hebben soortgelijke, maar vaak specifieke samenstellingen.