Luchtverkeer

Luchtverkeer is het geheel van bewegingen van vliegtuigen in de lucht en op de grond, en het systeem dat deze bewegingen regelt. Het omvat vluchtenplanning, verkeersleiding en de coördinatie tussen verschillende controle-eenheden om veiligheid, orde en efficiëntie te waarborgen. Luchtverkeer bestrijkt commerciële en algemene luchtvaart, civiel en militair gebruik, en het afhandelen van vliegtuigen op luchthavens en in het luchtruim.

De uitvoering van luchtverkeer vindt plaats via luchtverkeersleidingsorganisaties. Luchtverkeerstorens regelen opstijgen en landen, approach- en en-routecentra begeleiden vluchten verder door het luchtruim, en verschillende sectoren zorgen voor onderlinge afstemming. Er is een onderscheid tussen gecontroleerde luchtvaart, waar strikte separatie en procedures gelden, en ongecontroleerde luchtvaart, waar minder formele regels van toepassing zijn.

Vluchtoperaties volgen internationaal erkende normen en lokale regels. Vluchten worden ingedeeld als IFR (instrument vluchtregel) of VFR (zichtvluchtregel). Vluchtplannen, routes, waypoints en luchtwegen geven de structuur van het luchtruim aan. Communicatie verloopt via stemomroepen of data-overdracht (CPDLC); surveillance gebeurt met radar, satellietnavigatie (GNSS) en ADS-B. Technologie ondersteunt monitoring, afstandsmeting en veilige separatie, terwijl weersystemen tijdig waarschuwingen geven en de planning beïnvloeden.

Luchtverkeersbeheer omvat capaciteitsplanning, vluchtplanning en uitvoering van verkeersstroomoptimalisatie. Internationale organisaties zoals ICAO bepalen normen voor veiligheid, efficiëntie en uniformiteit; regionale samenwerkingsverbanden zoals EUROCONTROL dragen bij aan grensoverschrijdende coördinatie. Nationale autoriteiten, luchtvaartmaatschappijen, luchtverkeersleidingsdiensten en luchthavens zorgen voor de dagelijkse operationele uitvoering en naleving van regels.