Lijnproductie

Lijnproductie is een productieproces waarbij een product langs een opeenvolgende reeks bewerkingen beweegt, elk uitgevoerd bij een specifieke arbeidsplaats. Doel is een hoge doorvoer en consistente kwaliteit door standaardisering en arbeidsverdeling. De methode is vooral bekend uit massaproductie en wordt toegepast in sectoren zoals automotive, elektronica en consumentengoederen.

In een lijn zijn de bewerkingen doorgaans gestandaardiseerd en repetitief. Het product passeert opeenvolgende werkstations waarin telkens een specifieke taak wordt uitgevoerd. De benodigde tijd per eenheid wordt vaak uitgedrukt in takt time; het afstemmen van de capaciteit tussen de stations noemt men line balancing. Automatisering en robotisering komen vaak voor bij middel tot hoge volumes.

Voordelen zijn onder meer hoge doorvoer, lagere kosten per eenheid en betere herhaalbaarheid van kwaliteit. Nadelen zijn beperkte flexibiliteit bij productwijzigingen, kwetsbaarheid voor storingen of stilstand in de lijn, lange opstart- en changeover-tijden en hoge initiële investeringen in machines en transportmiddelen.

Varianten omvatten lineaire lijnen, U-vormige lijnen en mobiele transportbanden; mixed-model lijnen kunnen varianten van een product tegelijk afhandelen. De keuze hangt af van producttype, variatiegraad en leveringsdruk. Lijnontwerp vereist vaak een balans tussen continuïteit en flexibiliteit.

Beheer en prestaties: Prestatiemetingen richten zich op throughput, efficiëntie en kwaliteit. Belangrijke concepten zijn OEE (Overall Equipment Effectiveness), bufferbeheer en kanban-systemen ter afstemming van vraag en productie. Bij problemen worden bottlenecks opgespoord en opgelost via lijnherbalancing en onderhoud.

De moderne lijnproductie vindt haar roots in de vroeg-20e-eeuwse autofabriek van Henry Ford, waar de bewegende assemblagelijn de arbeidsintensiteit en kosten per eenheid drastisch verlaagt. Sindsdien zijn lean manufacturing, automatisering, digitalisering en simulatie technieken ontwikkeld om efficiëntie en flexibiliteit te vergroten.