Lengtetoleranties

Lengtetoleranties beschrijven de toegestane afwijking van de lengte van een onderdeel ten opzichte van de nominale lengte. Ze bepalen of een onderdeel bij assemblage past en of het functioneel blijft. De tolerantieruimte wordt afgeleid uit ontwerp, productieomstandigheden en gewenste uitwisselbaarheid; ze houden rekening met uitzetting door temperatuur, slijtage en het productieproces.

Notatie en typen: een lengtetoelating omvat een basislengte en een tolerantiezone waarin de feitelijke lengte mag vallen. Bilaterale toleranties geven zowel plus als min; unilateral toleranties beperken de afwijking tot één kant. Voorbeeld: nominale lengte 100,0 mm met tolerantie ±0,05 mm laat een werkelijke lengte toe tussen 99,95 en 100,05 mm. Soms wordt een unilateral tolerantie toegepast, bijvoorbeeld 100,0 mm +0,00 / -0,05 mm. ISO 286 biedt tolerantieklassen IT01 tot IT18 en fundamentele afwijkingen voor gaten en voor schachten (bijv. H en h) waarmee normen voor lengte kunnen worden vastgelegd.

Toepassing en meting: lengtetoelatingen worden op tekeningen gezet en bepalen of een onderdeel in productie en montage kan worden gebruikt. Metingen gebeuren met kalibers, micrometers of coördinatenmeetsystemen (CMM). Temperatuur en instrumentkalibratie beïnvloeden de meting; daarom worden lengtetoelatingen doorgaans vastgesteld bij een afgesproken referentietemperatuur (bijv. 20 °C). Te ruime toleranties verhogen de kosten en kunnen leiden tot onnauwkeurige passingen; te krappe toleranties veroorzaken vaker afkeur of extra nabewerking.

Samengevat vormen lengtetoleranties een essentieel element van engineering en fabricage, die zorgen voor uitwisselbaarheid en betrouwbare montage.