Kwalificatiekaders

Kwalificatiekaders zijn systematische raamwerken die beschrijven wat iemand moet kennen, kunnen en aankunnen om een bepaald kwalificatieniveau te bereiken. Ze zetten kwalificaties uit onderwijs- en beroepsopleidingssystemen in een gelaagde structuur met niveaus en bijbehorende leeruitkomsten. Per niveau worden doorgaans drie dimensies gespecificeerd: kennis, vaardigheden en competenties. Deze kaders geven aan welke leerresultaten, beoordelingscriteria en, soms, minimale leer- en werkervaring vereist zijn.

Het doel van kwalificatiekaders is om kwalificaties beter vergelijkbaar en herkenbaar te maken binnen en tussen sectoren en landen. Ze ondersteunen leerwegplanning, certificering en het beoordelen van eerder verworven competenties. Daardoor wordt mobiliteit van studenten en werknemers vergemakkelijkt en kan het aanbod van opleidingen beter op de arbeidsmarkt worden afgestemd.

Structuur en varianten: de meeste kaders zijn opgebouwd uit meerdere niveaus, vaak genummerd van 1 tot 8 in Europese contexten. Niveaubeschrijvingen geven aan wat iemand op elk niveau kent, kan toepassen en hoe hij of zij zich professioneel gedraagt. Veel kaders gebruiken daarnaast referenties zoals leeruitkomsten, beoordelingscriteria en, in sommige gevallen, studielast of credit-uren.

Relatie met Europa en landen: het Europese Kwalificatiekader (EQF) fungeert als referentiekader voor de vergelijkbaarheid van kwalificaties binnen Europa. Veel landen hebben nationale of sectorale kwalificatiekaders ontwikkeld die in kaart staan met het EQF, zodat diploma’s en certificaten bredere internationale erkenning kunnen krijgen.

Beperkingen en uitdagingen: de implementatie van kwalificatiekaders vereist afstemming tussen onderwijsinstellingen, werkgevers en overheden. Problemen kunnen ontstaan bij inconsistenties in interpretatie van leeruitkomsten en bij de vertaling van kwalificaties naar arbeidsmarkteisen.