Innovatiefondsen

Innovatiefondsen zijn financiële instrumenten die zijn opgezet om innovatie te stimuleren door financiering te bieden voor onderzoek, ontwikkeling en implementatie van nieuwe technologieën, producten of bedrijfsmodellen. Doel is marktfalen te corrigeren door risicovolle activiteiten te ondersteunen die particuliere investeerders mogelijk afschrikken of geen directe beloning opleveren.

Verstrekkers van innovatiefondsen zijn vaak overheden, regionale autoriteiten, onderwijs- en onderzoeksinstellingen, en publiek-private coalities, maar er bestaan ook private fondsbeheerders die zich richten op innovatie. Financiering kan bestaan uit subsidies en grants, risicodragend kapitaal (aandelen of converteerbare leningen), leningen met gunstige voorwaarden, garanties en nieuwe vormen zoals repayable grants of matched funding.

Fondsen hebben doorgaans een mandate met duidelijke selectiecriteria: technologische haalbaarheid, marktpotentieel, maatschappelijke en economische impact, schaalbaarheid, en de mogelijkheid om risico’s te deleveren. Toekenningen verlopen via een beoordelingsproces, vaak inclusief due diligence, toetsing van milestones en monitoring van voortgang en outcomes.

Impact wordt gemeten aan de hand van verschillende indicatoren zoals R&D-uitgaven, aantal commerciële producten of processen, patenten, aantallen getrainde banen en productivity gains. Transparantie, verantwoording en governance zijn kernwaarden bij evaluatie en toezicht.

Uitdagingen zijn onder meer het afwegen van langetermijneffecten tegen kortetermijnresultaten, complexiteit van de administratie en het risico op misallocatie of bias in selectie. Voorbeelden van innovatieve fondsen zijn nationale, regionale en supranationale fondsen gericht op onderzoek, ontwikkeling en inzet van nieuwe technologieën.