Inflatieindexen

Inflatieindexen meten de verandering van het prijsniveau van een mand goederen en diensten over tijd. Een index is gebaseerd op een referentiejaar met een waarde van 100. Ze vormen sleutelindicatoren in macro-economie, beleidsanalyse en het indexeren van lonen en pensioenen.

De belangrijkste inflatieindexen zijn de consumentenprijsindex (CPI) en de geharmoniseerde consumentenprijsindex (HICP). De CPI meet prijsveranderingen van een vast mandje goederen en diensten voor huishoudens; HICP is dezelfde methode maar gestandaardiseerd voor vergelijking tussen EU-lidstaten en de eurozone. Daarnaast bestaan producentenprijsindex (PPI), die prijsveranderingen in de productieketen volgen, en kerninflatie die uitsluit volatilere elementen als voeding en energie.

Berekening en basis: indexcijfers gebruiken meestal een Laspeyres-type formule met gewichten gebaseerd op uitgavenpatronen in het basismandje. Er zijn ook kettingverbindingsmethoden die prijsveranderingen over tijd beter volgen. Data komen van nationale statistiekbureaus (bijv. CBS in Nederland) en Europese bronnen zoals Eurostat.

Toepassingen: beleidsmakers hanteren inflatieindexen voor prijsstabiliteitsdoelstellingen, centrale banken zoals de ECB gebruiken HICP voor inflatiedoelstelling; indexering van lonen, pensioenen en contracten; realiteitsberekeningen door prijsindexering.

Knelpunten: inflatieindexen kennen beperkingen zoals substitutie in het koopgedrag, kwaliteitsverbeteringen en de introductie van nieuwe producten die de prijs niet volledig weerspiegelen, veranderingen in dekking en methodologische aanpassingen.

---