Ijskapsdynamiek

Ijskapsdynamiek is het onderdeel van de glaciologie dat de dynamische processen beschrijft die de vorm, omvang en beweging van ijsmassa’s zoals ijskappen en ijsvelden bepalen. Het onderzoekt hoe massa wordt toegevoegd via neerslag en consolidatie en verwijderd via smelt, sublimatie en calving, en hoe deze massa-balans samen met de mechanische respons van het ijs tot verandering in grootte en stroming leidt.

Belangrijke mechanismen zijn onder meer de ijsstroom en interne deformatie, die sterk afhankelijk zijn van temperatuur en de reologie van ijs; basale wrijving en subglaciale hydrologie die de snelheid van stroming regelen; en calving bij de terminus waardoor ijs in water valt. Ook interactie met de oceaan speelt een rol, doordat onderzeese smelt en watertemperatuur de rand van een ijsveld kunnen aantasten.

Klimaatverandering vormt de belangrijkste externe forcering: hogere temperaturen, veranderende neerslagpatronen en oceaanstromingen beïnvloeden zowel massa-balans als dynamische respons. Op lange termijn kunnen kleine wijzigingen in oceaan- en landfactoren leiden tot versnelling of vertraging van stroming, terminusverschuiving en bijdrage aan zeespiegelstijging. Inzichten komen uit waarnemingen (satellietmetingen, gravimetrie) en computermodellen die ijsstroming simuleren en kalibreren met gegevens uit het verleden.

Het onderzoek naar ijskapsdynamiek is van belang voor klimaatwetenschap, toekomstige zeespiegelplanning en regionale watervoorziening. Het is een interdisciplinaire inspanning die glaciologie, oceanografie, klimatologie en geofysica combineert en wereldwijde samenwerking kent.