Hystereseregeling

Hystereseregeling is een regelstrategie waarbij de actuator in twee discrete toestanden schakelt op basis van de gemeten procesvariabele. In tegenstelling tot continu gereguleerde output maakt hystereseregeling gebruik van een drempelband met een ondergrens en een bovengrens. Wanneer de gemeten variabele deze ondergrens nadert of eronder komt, schakelt de actuator aan; wanneer de bovengrens wordt bereikt of overschreden, schakelt hij uit. De tussenliggende zone voorkomt onnodige schommelingen door ruis of traagheid van het systeem.

Principe en kenmerken: de regeling werkt als een bang-bang- of schakelregelaar en is verwant aan een Schmitt-trigger in digitale elektronica. De uitschakeling en inschakeling worden bepaald door twee vaste drempels, waardoor een cartoonachtige, maar robuuste respons ontstaat. Een essentieel kenmerk is de drempelwaarde of deadband die oscillaties voor kleine afwijkingen beperkt.

Voordelen en nadelen: hystereseregeling is eenvoudig te implementeren en vereist weinig parameters. Hij is robuust tegen ruis en trage processen, en voorkomt knipperen door de deadband. Nadelen zijn onder meer het ontbreken van precieze schakeling en mogelijke energieverliezen door frequente schakelingen als de drempels te dicht bij elkaar liggen. Slijtage bij mechanische actuatoren kan toenemen bij veelvuldige schakelingen.

Toepassingen en varianten: veel gebruikt in thermostaten voor verwarming en koeling, motor- en pompbesturing, hydraulische kleppen en irrigatiesystemen. Het vormt een basisvorm van hystereseregelingen en wordt soms toegepast als voorbekeroplossing voordat meer geavanceerde regelingen zoals PI/PID worden ingezet.

---