Getijdenwerking

Getijdenwerking is de schommelende zeespiegel langs kusten en in kustwateren, veroorzaakt door de aantrekkingskrachten van de maan en de zon in combinatie met de draaiing van de aarde. Het leidt tot eb en vloed en tot regelmatige veranderingen in watervolumes in rivieren, estuaria en baaien. De amplitude en timing van getijden variëren sterk per locatie en afhankelijk van lokale kenmerken.

Getijden ontstaan doordat de maan en de zon een aantrekkingskracht uitoefenen op de aarde. Hun gecombineerde zwaartekrachtswerking tilt het water aan de kant van de aarde die dichter bij de hemellichamen ligt en laat het aan de tegenovergestelde kant dalen. Afhankelijk van de stand van maan en zon is er meestal een patroon met meerdere hoogwater- en laagwatermomenten per etmaal (vaak semidiurn of diurn). Bij bepaalde standen spreken we van springtij, waarbij hoogwater en laagwater sterker toegewezen zijn, en bij andere standen van neapgetijden, waarbij de amplitudes kleiner uitvallen.

De hoogte en timing van getijden worden beïnvloed door de vorm van de kust, de diepte van de zeebodem (bathymetrie) en de resonantie in zeeën en estuaria. Smalle inhammen, brede estuaria en steile of vlakke zeebodem kunnen getijgolven versterken of verzwakken. Lokale wind en atmosferische druk kunnen tijdelijk extra water meenemen of afdrijven (stormtij).

Metingen en voorspellingen van getijden gebeuren met tidi- gauges en getijkoersen die bevatten watertabellen en uitvoer voor tijdstippen van hoogwater en laagwater. Deze informatie is essentieel voor scheepvaart, havens, kustbeheer en de ontwikkeling van getijenergie.

In Nederland en andere kustgebieden speelt getijdenwerking een belangrijke rol bij kustbescherming, waterbeheer en ecologie van getijdenzones zoals duinen en estuaria.