Drukfouten

Drukfouten zijn fouten die voorkomen in gedrukt materiaal en ontstaan tijdens het drukproces. Ze kunnen betrekking hebben op spelling, interpunctie, woordvolgorde, cijfers of overige kenmerken van de tekst en de lay-out. In de vaktaal spreekt men vaak van een drukfout wanneer de fout in de drukfase is ontstaan, terwijl een zetfout verwijst naar een fout in de typografische opmaak die tijdens het zetwerk is gemaakt.

Oorzaken van drukfouten zijn onder meer zetfouten (verkeerd geplaatste letters, verkeerde ligaturen, ontbrekende tekens), fouten in de proefdruk, of storingen tijdens het drukproces zoals vette inkt, vervuilde drukplaten of verkeerde afzetsystemen. Ook fouten bij de koppeling van regels, kolomruimtes of regel- en bladindelingen kunnen leiden tot misdrukken. In vroeger tijden kwamen drukfouten vaker voor door handmatige handeling en meerdere bewerkingen.

Terminologie en bestrijding: na drukken kunnen corrigenda of errata worden toegevoegd om bekende drukfouten te vermelden. Repressieverdingen van tekst in latere edities, herdrukken of corrigeren drukproeven zijn gebruikelijke manieren om fouten te herstellen. Het onderscheid tussen drukfouten en redactionele fouten ligt vaak in het moment waarop de fout is opgespoord en gecorrigeerd.

Historisch perspectief: drukfouten waren vooral kenmerkend voor handzet en vroegdrukken, toen elke fout de arbeid van meerdere vakmensen vereiste om te corrigeren. Met moderne digitale druk zijn veel klassieke zetfouten verminderd, maar drukfouten blijven mogelijk bestaan in limited editions, proefdrukken en oudere drukken.

Impact en hedendaags gebruik: drukfouten kunnen interpretatie beïnvloeden of de geloofwaardigheid van een tekst ondermijnen. In bibliotheek- en archiefcontexten worden drukfouten soms gedocumenteerd als varianten of markeringen in de geschiedenis van een drukwerk.