Colonnotatie

Colonnotatie is een notatiewijze in wiskunde en informatica waarbij een tweepunt wordt gebruikt om een relatie, voorwaarde of type aan te geven. De notatie wordt vooral toegepast in set-builder-notatie en bij het expliciet maken van typen of domeinen. In het Nederlands wordt ook wel gesproken van 'colon-notatie' of 'kolonnotatie'.

In set-builder-notatie wordt een verzameling vaak als volgt geschreven: A = { x ∈ R : x^2 < 2 }. Hier geeft de tweepunt aan dat x behoort tot R en dat de eigenschap x^2 < 2 geldt. Een veelvoorkomende variant is { x ∈ R | x^2 < 2 }, waarbij het verticale streepje dezelfde betekenis heeft als de tweepunt. De keuze tussen tweepunt en verticale streep is afhankelijk van stijl en vakgebied, maar de intentie blijft hetzelfde: de elementen x die voldoen aan een voorwaarde.

Bij functie- en typeaanduidingen is het colon gebruikt om de domein- en codomeinrelatie vast te leggen: f : X → Y, lees 'f van X naar Y'. Het colon wordt ook in programmeertalen gebruikt om types aan functies en variabelen te koppelen, bijvoorbeeld def f(x: int) -> int: in Python, of X : Type in Haskell en TypeScript. In deze context verduidelijkt colon de verwachte invoer- en uitvoertypes.

Voordelen van colonnotatie zijn duidelijkheid en beknoptheid; het scheidt expliciet de bron (de domein of variabele) van het kenmerk (de voorwaarde of het type). Een nadeel is dat de notatie in sommige disciplines kan leiden tot ambiguïteit of inconsistentie met alternatieve notaties zoals de verticale streep of pijlen. Gebruikers wordt aangeraden de conventies van hun vakgebied te volgen.

Samengevat is colonnotatie een compacte manier om voorwaarden of typen aan te geven binnen wiskundige definities en programmeertalen, en blijft zij een veelgebruikte stijlkeuze in onderwijs- en vakliteratuur.

---