Cilindrervormigheid

Cilindrervormigheid is een geometrische tolerantie die bepaalt hoe dichtbij een cilindrisch oppervlak komt bij een ideaal cilindrisch oppervlak. Het wordt toegepast op kenmerken zoals schachten, assen en geboorde oppervlakken waar een uniforme cylindrische vorm nodig is. De tolerantie richt zich op de vorm van de gehele lengte van de cilindrische oppervlakte en houdt rekening met zowel de rondheid van dwarsdoorsnedes als de rechte ligging van de generatrice (de lijnen langs de lengte van de as).

De tolerantiezone voor cylindrictheid bestaat uit een holle of volledige cilindrische schoen van een diameter gelijk aan de opgegeven cylindriciteitstolerantie. Deze zone is coaxiaal met de nominale as van het onderdeel. Alle punten van de te controleren oppervlakte moeten binnen deze zone liggen, ongeacht de positie langs de lengte. Het resultaat is een enkele, meetbare maat die afwijkingen van zowel rondheid als rechte ligging over de gehele lengte samenvat.

Evaluatie van cylindrictheid gebeurt meestal met meetapparatuur zoals coördinatenmeetmachines (CMM), 3D-onderzoeksapparatuur of laser-/optische scanners. Daarbij worden de gegevens geanalyseerd ten opzichte van obrigende referentiedatums die de as of centrale as van het onderdeel definiëren. Het doel is te bevestigen dat alle punten zich binnen de toegewezen cylindriciteitstolerantie bevinden.

Toepassingen vinden vooral plaats bij delen met strikte passingen en balansvereisten, zoals assen en holtes in turbines, automatische gereedschappen en mechanische dragers. Cilindrervormigheid is een van de belangrijkste tolerantieconcepten in GD&T (Geometrische Toleranties en Vorm), zoals gamd in normen als ISO 1101 en ASME Y14.5, en staat centraal bij het waarborgen van consistente prestaties over de lengte van een cilindrisch oppervlak.