Centrifugaal

Centrifugaal is een Nederlands bijvoeglijk naamwoord dat betrekking heeft op bewegingen en krachten die samenhangen met rotatie om een as. Het woord wordt vooral gebruikt in de context van de centrifugale kracht en van centrifugaale systemen, waarbij stoffen, objecten of vloeistoffen door rotatie naar buiten worden verplaatst of gescheiden.

In de natuurkunde is de centrifugale kracht een fictieve kracht die in een roterend referentiekader wordt ervaren. Een voorwerp in een draaiend systeem voelt alsof er een naar buiten gerichte kracht werkt, terwijl in het niet-rotende (inertiële) kader die verschijnselen worden verklaard door traagheid en door centripetale krachten die naar het centrum trekken.

De relatie tussen centrifugaal en centripetaal loopt via het verschil tussen krachten in een roterend frame en echte krachten in een stilstaand frame. In een frame dat draait geldt een centrifugale kracht F = m ω^2 r, met m de massa, ω de hoeksnelheid en r de afstand tot de as; deze kracht werkt naar buiten toe.

Toepassingen van centrifugaal komen vooral voor in centrifuges en centrifugaale systemen. In laboratoria en de industrie worden centrifuges gebruikt om mengsels te scheiden op basis van dichtheid, bijvoorbeeld bij klinische monsters, bloedplasma, chemische preparaties en biotechnologie. Ook in pomptechniek spreekt men soms van centrifugaelpompen, die vloeistoffen verplaatsen door middel van centrifugale krachten.