Capaciteitsflow

Capaciteitsflow is een concept uit operationeel management dat de dynamische beweging van capaciteit door een productie- of serviceysteem beschrijft. Het betreft de snelheid waarmee beschikbare capaciteit – zoals machines, arbeidskrachten en faciliteiten – effectief wordt ingezet en door de verschillende procesfasen stroomt in de tijd. Capaciteitsflow wordt bepaald door vraagpatronen, planningsbeslissingen, onderhoud en onzekerheid, en staat in verband met de doorstroom en de doorlooptijd van opdrachten. Het doel is om capaciteit en vraag zodanig op elkaar af te stemmen dat de doorstroom wordt gemaximaliseerd en wachttijden en voorraden beperkt blijven.

Belangrijke onderdelen van capaciteitsflow zijn de capaciteitsmiddelen, de invoer van werk en de planning. Een knelpunt, oftewel constraint, beperkt vaak de maximale flow van het systeem en bepaalt de maximale doorstroom. Capaciteitsflow kan worden gemeten met indicatoren zoals capaciteitbenutting, doorstroom, cyclustijd en de capaciteitmarge. Analysemethoden omvatten bottleneckanalyse, de Theory of Constraints (ToC), deterministische planningsmodellen en simulaties die helpen knelpunten te identificeren en capaciteitsaanpassingen door te voeren.

Toepassingsgebieden omvatten productie, logistiek en dienstverlening, waaronder ook gezondheidszorg en data-centers. Een goede capaciteitsflow ondersteunt leveringsbetrouwbaarheid, kostenbeheersing en klanttevredenheid door wachtrijden te beperken en operationele bufferruimte effectief te beheren. Uitdagingen zijn variabiliteit in vraag en procesprestaties, onverwacht onderhoud en seizoensinvloeden. Door capaciteitsflow vroegtijdig te ontwerpen, te monitoren en bij te sturen kan een organisatie de benutting verbeteren en operationele prestaties verhogen.